เนื่องจากอุณหภูมิที่สูงขึ้นทั่วโลก และมีแนวโน้มว่าโลกจะต้องเผชิญกับ “คลื่นความร้อน” ครั้งใหญ่ รวมถึงประเทศไทยด้วยที่ได้รับผลกระทบอย่างแน่นนอน มาร่วมกันหาคำตอบคลื่นความร้อนคืออะไร มาทำความรู้จักกันว่าส่งผลต่อเรามากน้อยเพียงใด
คลื่นความร้อนคืออะไร?
“คลื่นความร้อน” หรือ “heatwave” หมายถึงสภาพอากาศที่ร้อนจัดต่อเนื่องกันกินเวลานานหลายวัน อย่างไรก็ดี แต่ละประเทศมีนิยามต่างกัน เช่น สวีเดน ร้อนอย่างน้อย 5 วันต่อเนื่อง โดยอุณหภูมิสูงสุดในแต่ละวันสูงกว่า 25 องศาเซลเซียส, แถบตะวันออกเฉียงเหนือของสหรัฐอเมริกา ต้องมีอุณหภูมิสูงอย่างน้อย 90 องศาฟาเรนไฮต์ (32.2 องศาเซลเซียส) 3 วันต่อเนื่อง
คลื่นความร้อนเกิดขึ้นได้อย่างไร?
คลื่นความร้อนเกิดจากสาเหตุ 2 แบบหลัก
1.ความร้อนถูกเก็บกักไว้ (Trapped Heat) ด้วยกลไกบางอย่าง เช่น ระบบความกดอากาศสูง (high-pressure system) ที่อยู่สูงเหนือพื้นขึ้นไปทำตัวเหมือนฝาภาชนะ ป้องกันไม่ให้กระแสอากาศลอยสูงขึ้น ผลก็คืออากาศร้อนถูกกักไว้ใกล้ผิวพื้น
2.การอัดแบบแอเดียแบติก (Adiabatic Compression) กล่าวคือ ความกดอากาศสูงที่ระดับสูงกดอัดอากาศที่อยู่ในระดับต่ำกว่าลงมา ทำให้อากาศที่อยู่ต่ำกว่าร้อนขึ้น
ผลกระทบจากคลื่นความร้อนมีอะไรบ้าง ?
คลื่นความร้อนส่งผลกระทบทั้งต่อสิ่งมีชีวิตในแง่สุขภาพและชีวิต ทั้งคน สัตว์ และพืช และต่อวัตถุสิ่งของทางกายภาพ
1.ส่งผลเสียต่อสุขภาพ เช่น ทำให้เกิดตะคริวชัก (heat cramp) การหมดแรง (heat exhaustion) โรคลม (heat stroke) และภาวะความเครียด
2.อาจทำให้เกิดไฟป่าง่ายขึ้น ทำให้สัตว์ป่าล้มตายและพื้นที่ป่าลดลง ครั้งที่คลื่นความร้อนที่ยุโรปเมื่อปี 2003 ทำให้โปรตุเกสเกิดไฟป่ากินพื้นที่ราว 3,010 ตารางกิโลเมตร
3.อาจทำให้พืชผลทางการเกษตรเสียหาย เนื่องจากอุณหภูมิที่สูงขึ้น และความแห้งแล้ง
4.อาจทำให้การเดินทางด้วยยานพาหนะเป็นอันตราย เช่น ทำให้ทางรถไฟโก่งงอ (sun kinking) ซึ่งทำให้รถไฟต้องวิ่งช้าลงหรืออาจตกราง หรือทำให้ผิวถนนยางมะตอยอ่อนตัว ผิวคอนกรีตแตกร้าว เพราะ อากาศร้อนมีความหนาแน่นต่ำ ส่งผลกระทบต่อประสิทธิภาพเครื่องยนต์ไอพ่น ทำให้แรงยกที่ปีกลดลง ทำให้เครื่องบินต้องการระยะทางบนรันเวย์ที่ยาวขึ้นเพื่อบินทะยานขึ้น
5.อาจทำให้เกิดไฟดับได้ เนื่องจากอากาศร้อนทำให้มีการใช้เครื่องปรับอากาศมาก เช่น กรณีคลื่นความร้อนแถบทวีปอเมริกาตอนเหนือในปี 2006 เมืองลอสแองเจลิส เกิดไฟดับในบางพื้นที่นานถึง 5 วัน เนื่องจากหม้อแปลงไฟฟ้าเสียหาย
คลื่นความร้อนเป็นปัญหาที่เกิดขึ้นทั่วโลกมากน้อยต่างกันไป และคลื่นความร้อนทำให้ไทยมีอุณหภูมิที่สูงขึ้น ส่งผลกระทบต่อสุขภาพร่างกายโดยเฉพาะผู้ที่ทำงานกลางแจ้ง หากรู้สึกว่าร้อนจนเกินไปควรหลบเข้าที่ร่ม หากเสียเหงื่อมากควรดื่มน้ำบ่อยๆ ดูแลตัวเองให้มากๆในช่วงหน้าร้อน
